ΜΕΛΙ ΚΑΙ Π.Ο.Π: Η διαδικασία κατοχύρωσης και η εμπορική σημασία της

Το πρώτο ελληνικό μέλι με προστατευόμενη ονομασία προέλευσης (Π.Ο.Π.), είναι το «Μέλι Ελάτης Μαινάλου Βανίλια», το οποίο αναγνωρίστηκε ως προϊόν προστατευμένο Π.Ο.Π. το 1992. Το μέλι ελάτης Μαινάλου παράγεται σε οριοθετημένη περιοχή του Μαινάλου Αρκαδίας, κυρίως στην περιοχή γύρω από την Αλωνίσταινα και τη Βυτίνα.

Το δεύτερο ελληνικό μέλι που έλαβε πιστοποίηση Π.Ο.Π ήταν το «ΠΕΥΚΟΘΥΜΑΡΟΜΕΛΟ ΚΡΗΤΗΣ» το 2019.

Τέλος, τον Ιούνιο του 2020 κατατέθηκε αίτηση στο αρμόδιο Τμήμα του Υπουργείου Ανάπτυξης και τροφίμων για την καταχώρηση στο Μητρώο ΠΟΠ-ΠΓΕ-ΕΠΙΠ (Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης, Προστατευόμενη Γεωγραφική Ένδειξη, Εγγυημένα Παραδοσιακά Ιδιότυπα Προϊόντα), το μέλι «ΚΙΣΟΥΡΙ» του Δήμου Καρύστου.

Δικαίωµα υποβολής αίτησης καταχώρισης µιας ονοµασίας στο κοινοτικό µητρώο Προστατευόµενων Ονοµασιών Προέλευσης και Προστατευόµενων Γεωγραφικών Ενδείξεων έχει κάθε οµάδα παραγωγών, η οποία, ανεξάρτητα από την νοµική της µορφή, αποτελείται από παραγωγούς ή/και µεταποιητές, που ασχολούνται µε το μέλι. Κάθε οµάδα παραγωγών που επιθυµεί να υποβάλει αίτηση καταχώρισης ΠΟΠ οφείλει καταρχήν να αποδείξει ότι η προτεινόµενη ονοµασία στους Ευρωπαϊκούς Κανονισμούς.

Η αιτούσα ομάδα υποβάλλει το φάκελο του αιτήματος καταχώρισης στην Διεύθυνση Συστημάτων Ποιότητας και Βιολογικής Γεωργίας. Η αξιολόγηση του φακέλου πραγματοποιείται σε δύο στάδια, εθνικό και κοινοτικό, τα οποία συνθέτουν μια σχετικά μακρόχρονη διαδικασία.

Αρχικά, ο φάκελος αξιολογείται ως προς την πληρότητα και ποιότητα των υποβληθέντων στοιχείων από το αρμόδιο Τµήµα του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης σε πρώτο στάδιο και δηµοσιοποιείται το σχετικό αίτηµα σε εθνικό επίπεδο, προκειµένου να υποβληθούν τυχόν ενστάσεις αναφορικά µε αυτό. Μετά την εξέταση των ενστάσεων, το αίτηµα, είτε γίνεται αποδεκτό σε εθνικό επίπεδο είτε απορρίπτεται.

Στη συνέχεια, ο φάκελος µε το αίτηµα που έγινε αποδεκτό σε εθνικό επίπεδο διαβιβάζεται στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την αξιολόγησή του σε δεύτερο στάδιο, εντός χρονικού διαστήµατος που δεν θα πρέπει να ξεπερνά τους έξι µήνες. Μετά την θετική αξιολόγησή του, δηµοσιοποιείται σε διεθνές επίπεδο, προκειµένου να δοθεί το δικαίωµα υποβολής ενστάσεων από τυχόν θιγόµενους που διαµένουν σε κράτος µέλος της ΕΕ ή σε τρίτη χώρα. Μετά την εξέταση ενστάσεων, αν κριθούν αβάσιμες, η Επιτροπή κάνει αποδεκτό το αίτηµα και η ονοµασία καταχωρίζεται στο Κοινοτικό Μητρώο Προστατευόµενων Ονοµασιών Προέλευσης και Προστατευόµενων Γεωγραφικών Ενδείξεων.

Από την ηµεροµηνία δηµοσίευσης του σχετικού Κοινοτικού Κανονισµού για την καταχώριση της σχετικής ονοµασίας στο παραπάνω µητρώο επιτρέπεται η παραγωγή και κυκλοφορία του γεωργικού προϊόντος ή τροφίµου µε την καταχωρισµένη ονοµασία.

Ο φάκελος που θα υποβληθεί προς αξιολόγηση πρέπει να περιέχει μεταξύ άλλων και τα εξής αναγκαία στοιχεία:
• Αποδεικτικά στοιχεία ότι το γεωργικό προϊόν η το τρόφιμο κατάγεται από την οριοθετημένη γεωγραφική περιοχή.
• Περιγραφή της μεθόδου παρασκευής του γεωργικού προϊόντος
• Στοιχεία που τεκμηριώνουν τον δεσμό μεταξύ ποιότητας η των χαρακτηριστικών του γεωργικού προϊόντος η του τροφίμου και του γεωγραφικού περιβάλλοντος
• Λεπτοµερής παρουσίαση της γεωγραφικής περιοχής, συμπεριλαμβανόμενων των φυσικών και ανθρώπινων παραγόντων
• Περιγραφή της αιτιώδους αλληλεπίδρασης μεταξύ των γεωγραφικών χαρακτηριστικών και των χαρακτηριστικών του τροφίμου
• Κανόνες επισήμανσης σχετικά με το συγκεκριμένο γεωργικό προϊόν ή τρόφιμο. Για παράδειγμα θα αναφέρεται ότι στην ετικέτα του προϊόντος παράλληλα με τις απαιτήσεις της Ενωσιακής και Εθνικής Νομοθεσίας, θα υπάρχει και ειδικό σήμα το οποίο θα διανέμεται μέσω των συλλόγων και συνεταιρισμών που αναγράφονται στην αίτηση καταχώρησης καθώς επίσης και κωδικός αριθμός που θα χαρακτηρίζει κάθε μελισσοκόμο παραγωγό.

Ο χαρακτηρισμός ως «Π.Ο.Π» ενός προϊόντος μελιού έχει ιδιαίτερη σημασία και αξία για την αύξηση της αναγνωσιμότητας του προϊόντος, την ενίσχυση του εισοδήματος των παραγωγών αλλά και την βελτίωση της πρόσβασης στις διεθνείς αγορές, με τη ταυτόχρονη «θωράκιση» της ποιοτικής του στάθμης. Μάλιστα, το τελευταίο χρονικό διάστημα πληθαίνουν περιστατικά και καταγγελίες Ελλήνων παραγωγών μελιού περί κυκλοφορίας στην ελληνική και κοινοτική αγορά αμφίβολης ποιότητας φθηνών μελιών, από χώρες εκτός της Ε.Ε., που παρανόμως «βαφτίζονται» ως ελληνικά προϊόντα. Η κοινοτική καταχώρηση και κατοχύρωση της αληθούς γεωγραφικής προέλευσης του μελιού αποτελεί «ασπίδα» προστασίας τόσο για τους παραγωγούς όσο και για τους καταναλωτές από παράνομα διακινηθέντα προϊόντα που υποβιβάζουν την παραγωγική διαδικασία του μελιού και την εμπορική αξιοπιστία των παραγωγών.